Dijital çağda yaşıyoruz. Her yerimiz ekranlarla dolu. Teknolojinin bu denli evlerimize girmesi aslında 2000 yılından sonra baş döndürücü bir şekilde hızlandı. Sadece evlerimizde değil, iş yerlerimiz, okullar, toplu taşıma araçları, istasyonlar, AVM’ler aklınıza gelebilecek her yerde ekranlar var. Çocuklarımız bu dünyaya geldiler. Bu yüzden onlara dijital yerli diyoruz. Ancak biz bu dünyaya gelmedik, biz yetişkinle dijital göçmenleriz ve çocuklarımızın bu kadar ekran karşısında kalmalarından endişelenmemiz normal.
Peki endişelerimizde haklı mıyız? Çocuklarımız günde ne kadar ekran başında kalmalı? Ekran süresi nedir? Bu yazımda aklınızdaki tüm sorulara birlikte yanıt bulacağız.
Ekran süresi nedir?
Ekran süresi teknik manada bir gün içinde ekranın başında kalına toplam süredir. Ekran tanımına, sabah uyanır uyanmaz baktığınız telefon ekranınızdan tutun, iş yerinizdeki bilgisayarın ekranı ve akşam evde izlediğiniz TV ekranı da dahildir.
Aynısı çocuk için de geçerlidir. Sabah okula gitmeden önce baktığı tablet ekranı, okulda kullandığı bilgisayarın ekranı, akşam evde izlediği TV ve oyun oynadığı tablet ekranı toplam ekran süresini oluşturur.
Ancak artık okul ve iş için ekran karşısında kalmamız doğal olduğu için, bizim bunlar dışında ekran başında geçirdiğimiz süreye odaklanmamız gerekiyor.
Ekran başında geçirilen sürenin ne zararı olabilir?
Bunu çocuklar ve yetişkinler için iki bölümde ele almalıyız:
Çocuklar doğduktan sonra ilk 36 ayda müthiş bir gelişme gösterirler. Konuşma, yürüme (hareket kabileyeti), zihinsel gelişimin çok büyük bir bölümü, bu süreçte gerçekleşir. Bu nedenle çocukların çok önemli gelişimlerini tamamladıkları bu ilk 36 aya ekranı dahil etmememiz gerekiyor.
3 yaşından sonra, ekran başında geçirilen sürenin herkes için hem fiziksel hem de zihinsel zararları vardır.
Fiziksel etkileri:
- Göz rahatsızlıkları
- Omurga rahatsızlıkları, postür bozukluğu, boyun ve bel ağrıları, fıtık
- Hareketsizlikten kaynaklanan obezite ve kas zayıflıkları
- Yine dışarı çıkamamaktan kaynaklı, D vitamini eksikliği ve bağışıklık problemleri
- Uyku bozukluğu
Zihinsel (ruhsal) etkileri:
- Uyku bozukluğuna bağlı olarak, zihinsel gelişim eksikliği
- Sinirlilik
- Dikkat eksikliği
- Yetersizlik hissi
- Depresyon
Yaşlara göre çocuklar için ekran süresi ne kadar olmalı?
Uzmanlar, yaşı ne olursa olsun insanlar için günde 2 saatten fazla ekran başında kalmanın doğru olmadığı görüşünde birleşiyorlar. Amerikan Pediatristler Derneği ilk 18 ay yasak diyor. Benim önerim ilk 36 ay. 36 aydan sonra aşağıdaki formüle uyarak sürelerini belirleyebilirsiniz.
- İlk 36 ay: Önerilmez
- 3~4 yaş arası: Günde 20 dk (sabah 10 ve öğleden sonra 10 dk olarak bölmenizde yarar var.
- 4 yaşından büyük çocuklara her yaş için günde 10 dakika ekleyebilirsiniz.
- Yetişkinler için günde 2 saat
13 yaşından sonra çocuğumuzun başında durmamız doğru olmayacaktır. Ancak onlarla birlikte kaliteli içerikler izleyerek, onların yaşlarına göre oynayabilecekleri oyunları seçmelerini sağlayarak, çocuklarınızın iyi birer “dijital seçici” olmalarını sağlayabilirsiniz. Bunu başardıktan sonra günde 2 saat ile sınırlandırmanız yeterli olacaktır.
Ekran süreleri hakkında hep bahsetmeme rağmen, net bir şekilde çizelge yapmayı ne zamandır istiyordum. Bu güne kısmetmiş.
