Türkçe olarak “Stalking Nedir?” araması yaptırdığınızda özellikle gazetelerin makalelerinde stalking terimi “ Sosyal medya platformlarında bir kişinin başka bir kişiyi araştırması, sosyal medya hesaplarından gizlice takip etmesi, gözetlemesi ve paylaşımlarını incelemesi anlamlarına geliyor.” şeklinde açıklanıyor. Ancak bu doğru bir açıklama değildir. Gazetecilerin sığ bir araştırmayla elde ettiği bir sonuçtur. Bu tanımlar, aslında suç olan stalking eylemi için harekete geçmeyi önlediği gibi, eylemin kurbanını da mağdur eder.
Stalking kelimesi ilk olarak 16. yy’da İngiltere’de ortaya çıkmıştır. Bir kişinin daha önceden herhangi bir şekilde tanıdığı ya da ilişkide bulunduğu bir kişiye musallat olması anlamına gelir. Daha çok biten ilişkilerde terk edilen tarafın ilişkinin bittiğini kabul etmeyerek eski partnerinin hayatında zorla kalmaya çalışması, sanki ilişkileri halen devam ediyormuş gibi davranması ve onu rahatsız etmesidir. Bunu musallat olmak, yakasından düşmemek, rahatsız etmek ve taciz etmek diyebiliriz.
Peki bir kişi neden terk edildiğini kabullenmez ve stalking yapar?
Aslında bunun altında psikolojik bir sorun yatar. Stalking yapan kişi eski ortağının “aslında kendisini hala sevdiğini” ya da kendisinin sevilmeyecek biri olmadığını düşünür. Bunun psikoloji dilinde karşılığı erotomanidir.
Sadece kötü sonlanan aşk ilişkilerinde mi stalking olur?
Hayır! Anlaşmazlıkla biten bir iş ortaklığı veya bir süre iyi devam eden arkadaşlığın sona ermesinden sonra da stalking olabilir. Bakın kimler stalking kurbanı olabiliyor? (Aşağıdaki listede saydığım türden ilişkilerin sonrasında her iki taraf da taciz eden/edilen olabiliyor!)
- (Gerçek yaşam ya da sosyal medyadaki) geçici arkadaşlıklar.
- İş arkadaşları.
- Proje arkadaşları.
- (Okulda) sıra arkadaşları.
- Aşk ilişkisi olanlar.
- Bir süre birlikte yaşamış ya da boşanmış çiftler.
- Örneğin bankada sürekli müşteri/hizmet veren ilişkisinde bulunanlar.
- Ünlü/hayran ilişkisi.
Stalker (Musallat) ne gibi eylemlerde bulunur?
Stalker’ların eylemleri genel anlamda taciz sayılır. Eski ortağının hayatından çıkmayı reddeder. Aşağıda bir stalker’ın eylemlerini en masumundan en uç noktaya kadar sıralayacağım:
- Gizlice takip eder.
- Telefon ve metin mesajları gönderir.
- Kurbanın yeni ilişkiye girdiği insanlara onu kötüler.
- Kurbanı üstü kapalı ya da açıkça tehdit eder, göz dağı verir.
- Kurbanın kendisi ve onu korumak isteyen ailesi için fiziksel tehdit oluşturur.
- (Özellikle gönül ilişkisi sonrası) sonu ölümle bitebilecek saldırılarda bulunabilir.
Stalker her iki taraf da olabilir!
Musallat olma eylemini ilişkinin her iki tarafı da yapabilir. Çoğunlukla terk edilmeyi kabul etmeyen erkeklerin uyguladığı şiddet eylemlerinden dolayı sanki erkeklerin bu eylemi çok yaptığı düşünülür. Oysaki durum böyle değildir. Kadınlar da eski sevgililerinin ya da kocalarının hayatını pekala zehir edebiliyor.
Stalking eylemini sadece şiddet olarak görmemeniz için aşağıdaki videoya bir göz atmanızı istiyorum:
Siber Stalking nedir?
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte “stalking” kavramı da başka bir boyut kazanmıştır. Musallat olan kişi artık bu eylemlerini çevrimiçi yapmaktadır.
- Kurbanının çevrimiçi her hareketini izler. (Yazımın başında “stalking” kavramının son derece sığ açıklandığını bu nedenle söyledim. Bu eylem stalking işinin sadece bir parçasıdır!)
- Sürekli mesaj gönderir. Eski partneri ile sanki ilişkileri devam ediyormuş gibi sürekli mesaj göndererek kurbanını yıldırır.
- Sahte kullanıcı hesapları kullanarak kurbanının çevrimiçi paylaşımlarına olumsuz yorumlarda bulunur. Hatta siber zorbalık eylemlerinde bulunur.
- Kurbanın evini gözetleyebilir veya hesaplarını ele geçirebilir. Hackleme yoluyla hesaplarını hatta kredi kartlarını bile ele geçirebilir. Amaç intikam almaktır.
Tüm bun eylemlerin sonunda kurban dijital iletişim yapmaya korkar, mobil cihazlarını kullanamaz hale gelebilir. Kurbanın dijital sosyalleşmesi ve iletişim hakları elinden alınmış olur.
Stalking ve Siber Stalking suç mudur?
Gelişmiş ülkelerin hemen hepsinde stalking suçtur. Ancak karmaşık bir eylem olduğundan gelişmiş ülkelerde bile kurbanın korunması oldukça zor. Sosyal medyadaki sessizce ne yaptığını takip etmek kolayca saptanamaz. İş büyüdüğünde de çok geç olabiliyor.
Ülkemizde maalesef bu türden hareketler suç olarak kabul edilse de saldırgana ciddi yaptırımlar uygulanmıyor.
Değerli takipçiler uzun bir yazı oldu. Ancak konu çok önemli. Özellikle çocuklarımız ergenlik ve gençlik çağlarında bir çok insanla karşılaşacak. En azından bu tiplerin varlığını bilirsek, bu yazı kendimiz için bir erken uyarı olabilir.
