İtiraf etmeliyim ki; hemen “hayır” cevabını yapıştırırdım. En azından KidGuard’dan siber güvenlik danışmanı Emily Thompston’un bu konuyla ilgili yazısını okuyana kadar. Şimdi hep birlikte tüm ergen anne ve babasının kabusu olabilecek konu hakkında konuşalım.
“13 yaşındaki oğlum, çevrim içi oyunda tanıştığı 16 ve 17 yaşlarındaki (erkek) arkadaşları ile buluşmak istiyor!”
“11 Yaşındaki kızım Roblox oyununda tanıştığı İtalyan Toni ile buluşmak istedi!”
“16 yaşındaki oğlum, MRPG kartları biriktiriyor. Sosyal medyada benzer koleksiyonu olan başka oğlanlarla buluşmak istiyor!”
“Elbette olmaz! Tanımadığın biriyle nasıl buluşabilirsin?” demeden önce biraz sakinleşin. İlk olarak biriyle buluşmak istiyor ve bunu sizden gizli yapmanın yollarını aramak yerine size soruyorsa bu çok iyi. Demek ki; bu güne kadar çocuğunuzla karşılıklı güven temeli üzerine inşa edilmiş iyi bir ilişkiniz var.
Çocuğunuzun İnternet arkadaşı ile buluşmasına izin vermeli misiniz?
KidGuard’ın yaptığı araştırmaya göre çocukların %16’sı çevrim içi tanıştıkları biriyle gerçek hayatta buluşmak istiyor, %8’i de gerçekten buluşuyor. Yani tüm dünyada çocukların çevrim içi arkadaşları ile buluşması o kadar da olağan ve yaygın değil.
Böyle bir istekle karşılaştığınızda, ona “İnternet ve tanımadığı biriyle buluşmanın tehlikelerini saymaya başlamak yerine, samimi bir şekilde İnternet arkadaşının nasıl biri olduğunu ve nasıl bir arkadaşlıkları olduğunu sorun!” diye öğütlüyor Emily Thompston. Elbette bunu yaparken sorgulama şeklinde olmaması gerekiyor.
Burada bir baba olarak ben de devreye girmek istiyorum. Çocuklar yeni biriyle tanışmaya bayılır. Zaten gerçek sosyal ilişkileri bu kadar zayıfken, yeni biriyle tanışma heyecanını sizin de ciddiye almanızı bekler.
Bu noktada hemen açıp, İnternet’teki en kötü örnekleri göstermek çocuğa çok kuvvetli bir “hayır” anlamına geliyor ve bundan sonra size sorması için fazla sebep bırakmıyor. Buna rağmen siz de endişelerinizde haklısınız ve onu koruma içgüdünüz son derece doğru çalışıyor. Yani iki tarafın da haklı olduğu ve barışçıl bir şekilde çözülmesi gereken durum var ortada.
Sosyal medyada olan arkadaşlıkların çoğunun tanıdıklarla (en kötü tanıdığın tanıdığıyla) olduğunu hesaba katarsak, diğer İnternet arkadaşlığı genelde çevrim içi çok oyunculu oyunlarda başlıyor. Bu tür arkadaşlıkların çoğu oyunla sınırlı kalır. Ancak bazen çocuk, diğer kişi ile bir bağ kurar. Dinlemeyi sevdikleri müzik, film ya da ortak okudukları bir kitap, yapmayı sevdikleri ortak şeyler bu bağı oluşturuyor. Zaten bu tür bağ, gerçek hayattaki sosyal ilişkiler için de şart değil mi?
Bana gelen “İnternet arkadaşıyla buluşmak istiyor!” ile başlayan soruların detayına indiğimizde genelde çocukların yukarıda saydığıma benzer bir bağ kurdukları anlaşılıyor. Eğer durum böyle ise, kafe ve fast-food gibi ortak bir alanda sizin de bulunduğunuz (en azından bir kaç masa ötede olduğunuz) şekilde bir buluşma ayarlanabilir. Şunu unutmayın ki eğer onun ailesi de sizinki gibiyse mutlaka onun anne ve babası da bu buluşmadan sizin endişelendiğiniz kadar endişe duyuyor olacaktır. Bütün bunlar iyi haber.
Böyle bir buluşmaya hangi durumda izin vermemek gerekir?
Eğer çocuğunuzun buluşma isteği yukarıda olduğu gibi, ortak ilgiden ziyade karşı cinsle arkadaşlık türünde ya da çevrim içi arkadaşı olduğunu iddia ettiği hesap güvenilir gelmiyorsa burada sınırı çizmek gerekir.
Çevrim içi arkadaşının ailesini tanımak isteyin. Arkadaşının annesi ile tanışmak istediğinizi söyler ve olumsuz yanıt alırsanız, ya da annesi diye bir başkasını tanıştırdığını hissederseniz bunu açıkça çocuğunuza anlatın. Bu nedenle izin veremeyeceğinizi söyleyin.
Bu duruma çocuğunuza “yabancılardan uzak dur!” ya da “İnternet sahte şeylerle dolu!” demek yerine, tehlikelerin neler olabileceğini, bu tür arkadaşlık isteklerinin risklerini anlatmanız yerinde olacaktır.
Bu yazıyı “ergenlik psikolojisi”, “çocuk gelişimcisi” ya da “danışman” sıfatı ile yazmadım. Bir baba ve dijital yaşam yazarı, konuyla ilgili araştırmalar yapmış biri olarak yazdım. Yazımı lütfen bir görüş olarak kabul edin. Son kararı siz vereceksiniz. Kızım benden böyle bir buluşma için izin isteseydi, önce anne ve babasını tanımak, sonra da her iki tarafın da ailesinden birer büyük ile olmak şartıyla izin verebilirdim.
