Takipçilerim çocukları teknolojiyle tanıştırmak için hangi yaşın doğru olduğu konusunda ikiye bölünmüş durumdalar. Bazıları erken yaşta tanıştırmanın doğru olacağını düşünürken bir kısmı da ne kadar geç başlasa o kadar iyi olacağını düşünüyor. Erken başlamanın, hızla ilerleyen teknolojiyi takip edip alışabilmesi için doğru olduğunu düşünenler de var, erken başlarsa teknolojinin yarardan çok zarar getirebileceğini düşünenler de…. Bu günkü yazımda çocukları erken yaşta teknolojile tanıştırmak konusunda biraz bilgi vereceğim.
Daha önce çocukları bilgisayarla tanıştırma yaşıyla ilgili bir yazı yazmıştım. Dijital dünyada çocuk yetiştirme konusunda öncü uzmanlardan olan Dr. Kristy Goodwin, çocuklara konan ekran süresi sınırlarında ve teknolojiyle tanıştırma yaşlarında çok katı olmamak gerektiğini düşünüyor. Teknolojiyi öğrenmeleri gerektiğini ve 3 yaşından itibaren yavaş yavaş tanışabilecekleri görüşünde. Bir Dr. Kristy takipçisi olarak ben onunla aynı görüşte değilim. Çocuğun yeni teknolojileri öğrenebilmesi için küçük yaşta dijitalleşmesi gerektiğine inanmıyorum. Hatta küçük yaşlarda dijitalleşen çocukların, teknolojiyi öğrenmek bir yana dursun, teknoloji bağımlısı olduklarını ve tipik birer teknoloji bağımlısı gibi faydadan çok zarar gördüklerini düşünüyorum.
Önemli olan teknolojiyi kullanması değil, ekran başında geçirdiği sürede ne yaptığıdır!
Günümüzde geliştirilen hemen hemen bütün teknolojiler bizim çabucak adapte olmamıza odaklanıyor. Bir tableti kullanmak emeklemekten daha kolay. Ekrandaki rengarenk ve sesler çıkaran nesneleri sürükleyerek bırakmak bir bebek için bile mümkün. Dr. Kristy’nin deyimiyle “ayakkabılarını bağlamaktan önce tablet ve bilgisayar kullanmayı öğreniyorlar”. Yani burada sorun “geç başlarsam teknolojiyi öğrenemez, ya da ayak uyduramaz” değildir. Her çocuk teknolojiyi kolayca öğrenir ve kaç yaşında başlarsa başlasın geç değildir.
Esas sorun çocuğun bu teknolojiyi kullanması değil, ekran başında geçirdiği sürede ne yaptığıdır. Eğer saatlerce çevrimiçi oyun oynuyor, YouTube’da terimimi mazur görün “abuk subuk” videolar izliyor ya da sosyal medyada takılıyorsa o teknolojinin çocuğa hiç bir faydası yoktur.
Erken yaşta teknolojiyle tanıştırmanın pratikte neden bir faydası olmadığına dair basit başlıklar:
- 0~3 Yaş çocukların gelişimi, iletişim kurması, hareket etmesi ve konuşması demektir. Bu yaştaki çocukların söz konusu becerileri kazanmasıyla aralarına teknoloji sokarsak çocuk gelişimini sekteye uğratmamız mümkündür.
- Ben çocukken ışıklı bir uzay gemisi oyuncağım vardı. Yani en gelişmiş teknoloji radyo ve pilli oyuncaklardı. Çocukluğumda pilli oyuncakları kullanmasını öğrenmemin bu çağdaki bilgisayarları ve programlama dillerini bilmemde bir faydası olduğunu düşünmüyorum.
- Teknoloji bu kadar hızla ilerlerken, şimdi öğrendiğini düşündüğünüz şey ileride kullanılmayacak bir teknoloji olabilir.
- Çocuklar için en iyi öğrenme yolu oyundur. İlk 5 yıllarında konuşmayı, iletişim kurmayı, ilişkileri, duyguları ve daha bir çok şeyi oyun yöntemiyle öğrenirler. Günümüzde “oyun terapisinin” bu denli yayılma nedeni de çocukları teknolojiye boğarak oyunla öğrenmeleri gerekenleri veremememizdir.
- Erken yaşlarda dijitalleşme yerine, aile içinde masa oyunları oynamak, sık sık açık havada parka gitmek, birlikte güzel bir çizgi film izlemek ve fiziksel aktivitelerde bulunmak, çocuğunuzun fiziksel ve zihinsel gelişimine katkısı inanılmaz olacaktır. Ayrıca inşa ettiğiniz aile ilişkilerinin de ilerideki dönemlerde çok işinize yarayacağına emin olabilirsiniz.
- Erken yaşta teknolojiyle tanışan çocuk, ekranın sihirli dünyasına kapılarak, sizinle iletişimini koparabilir, sinirli ve kaygılı olabilir, sosyal becerilerini kazanamayabilir ya da var olan becerileri de zayıflayabilir, uyku sorunları yaşar ve obezite, görme bozukluğu gibi fiziksel sorunlar da yaşayabilir.
Çocuğu teknolojiyle hiç mi tanıştırmayacağız?
Evde yasaklayanlar ya da okula gidene kadar telefon tablet ve tv’yi hiç eve sokmadıklarını söyleyenler de var. Ya da 3 yaşından önce de olsa biraz öğretmekte fayda görenler var. Ben yasaklardan yana değilim. Ancak kızım Ela 5 yaşına kadar teknolojiyle tanışmadı diyebilirim. Bir tabletim vardı 4 yaşından itibaren günse 10~15 dakika hafıza oyunları oynattım. Şimdi 13 yaşında, kendine ait bir bilgisayarı var. Bilgisayarında Photoshop gibi tasarım uygulamaları dahil her türlü programı zorlanmadan kullanabiliyor. Ödevleri ve projelerini hazırlamak için teknolojiden nasıl faydalanacağını gayet iyi biliyor. Boş zamanlarında oyun tasarımı ve programlama ile ilgileniyor. Yani teknolojiye geç başlamak bir şeyi kaçırmasına neden olmaz.
Bizim anne babalar olarak dikkat etmemiz gereken şudur: Çocuk gelişiminde ilk 5 yıl çok önemlidir. Bu 5 yıl içinde teknolojiyi çok düşük bir oranda hayatına sokarsak, teknolojinin gelişimine olabilecek olumsuz etkilerinden korumuş oluruz. Çünkü bu yaşlarda çocuk gelişimi için teknolojinin pek bir faydası yoktur.
Umarım sizleri sıkmadan konuyu anlatabildim. Sağlık ve sevgiyle kalın. Mutlu bir dünya için iyilik bulaşıcı olsun.
