Şiddet İçerikli Oyunlar ve Çocuklar Üzerindeki Etkileri

New York Times yazarı Benedict Carey’in çok sayıda çocuğun öldürüldüğü bir okul saldırısından sonra kaleme aldığı “Karanlıkta Ateş Etmek” başlıklı yazı şiddet içerikli oyunlar hakkında oldukça güzel bilgiler veriyor. Yazının bütününde şiddet içerikli oyunları çok oynayan çocukların bu türden bir suça daha yatkın olup olmayacakları konusu, bilimsel araştırmalar ve çeşitli psikologların görüşleriyle birlikte ele alınıyor.

Bu gün sizler için, üzerinde uzun zamandır çalıştığım “şiddet içerikli oyunlar” ve bu oyunların çocuklar üzerindeki etkilerine dair oldukça kapsamlı bir yazı hazırladım. Bu yazımı, hem anne babalar hem de bu konuyla ilgili profesyoneller için bir rehber niteliğinde olacağını düşünerek kaleme aldım. Çok sayıda bilimsel araştırma, psikoloji makalesi ve kaynağı inceleyip, bunlardan siz okuyucularıma yararlı olabileceğini düşündüğüm kısımlarını derleyip, maksatlı olarak çarpıtılmış, ticari çıkarlar güden ve sizleri yanlış yönlendireceğini düşündüğüm kısımlarını ise çıkarttım.

“Şiddet İçerikli Oyun” nedir?

Bilgisayarın evlerimize girmesiyle birlikte hayatımıza bilgisayar oyunları da girdi. DVD ve Netflix, sinema ve tiyatronun yerini nasıl aldıysa elbette bilgisayar oyunları da yeni bir eğlence tarzı olarak hayatımıza girdi. Bilgisayar oyunlarının en baş döndürücü özelliği, gerçek hayatta yapamayacağımız şeyleri oturduğumuz yerde yapabilmemizdir. Ekranımızın başına geçerek, bir otomobil yarışçısı, şampiyonlar ligini kazanan bir futbol takımı, orduları yöneten bir general, şehirler kuran bir belediye başkanı ya da binlerce insanı öldüren bir katil olabiliriz. Şiddet içerikli oyun, önceki cümlemin en sonunda kalın harflerle yazdığım türden oyunlara verdiğimiz addır.

Başlarda basit çizgi grafikler, boks, şov güreşi ve karate gibi masum şiddet içeriği ile başlayan yolculuk, teknolojinin gelişmesi ile birlikte şimdilerde, gerçeğine çok yakın kanlı görüntüler, kol bacak kopmaları, cinsel şiddet unsurları, içki ve madde kullanımı ve kitle ölümleri gibi korkunç unsurları barındıran bir hal aldı.

Şiddet içerikli oyunların çocuklar üzerindeki 10 olumsuz etkisi

Şiddet oyunlarının çocukları ileride şiddete eğilimli yapıp yapmayacağından önce aşağıda yazacağım 10 başlık çok daha önemlidir. Anne babaların bu riskler üzerinde daha fazla durması gerekiyor.

1. Fiziksel zararlar: Yüksek kan basıncı, obezite, yavaş gelişim, göz bozukluğu, gereğinden az oluşmuş kaslar, (aşırı klavye ve oyun kolu kullanımı nedeniyle) parmak eklemlerinde yamulma, boyun düzleşmesi.
2. Beyin hasarı: Sevgi ve empati yoksunluğu, dikkat eksikliği, öğrenme bozuklukları, söz kesme, sabırsızlık, uygunsuz iletişim ve tehlikeli davranışlar yaratan dürtüsellik.
3. Uyku düzensizlikleri: Odasında bilgisayar bulunan ve dijital sınırları olmayan çocukların %75’i okula gerekli uykuyu alamadan gidiyor.
4. Agresif ve saldırgan tutumlar: Yapılan bir çok araştırmada şiddet oyunu oynayan çocukların, uzun süreli oyun seanslarından sonra belli bir süre için, kaba, saldırgan ve şiddet eğilimli oldukları ispatlanmış durumda.
5. Zihinsel sorunlar: Anksiyete, bağımlılık, depresyon ve sınırda (borderline) dolaşma.
6. Akademik başarıda düşüş: Ödevlerini yapmama, devamsızlık ve işi asma.
7. Zayıf sosyal ilişkiler: Sosyalleşmeden uzaklaşma, arkadaş edinme zorluğu, erken yaşlarda bilgisayar oyunu oynayan çocuklarda sosyal becerilerin hiç olmaması durumu.
8. İşsizlik: Artık ailesinin yanında kalan gençlerin yaş ortalaması artıyor. Maddi imkanların artmasıyla birlikte gençler iş aramak yerine bilgisayar başında zaman geçiriyor.
9. Pornografik içerik: Bir çok şiddet oyununda artık porno sınıfına girecek düzeyde cinsellik ve cinsel şiddet unsurları var.
10. Madde kullanımı: Şiddet oyunlarının yine çoğunda alkol, sigara ve bağımlılık yaratacak madde kullanımı var.

Küçük çocuklar için çok tehlikeli

13 yaşından küçükse çocuğun kesinlikle şiddet içerikli oyun oynamaması gerekir. Oyunlar masum görünebilir ancak hiç de öyle değil!

• Ayna nöronları onları oyundaki karakterlere benzer şekilde davranmaya yöneltir: Çocuklar oyunda öğrendiklerini gerçek hayatla ayırt etme yeteneğine sahip olmadıkları için arkadaşları üzerinde uygular.
• Aktif tepkiler vermelerine yol açar: Çocuklar şiddeti pasif bir şekilde gözlemleme yeteneğine sahip değildir. Bunun yerine onun bir parçası olurlar.
• Tekrar yoluyla nitelik kazandırır: Oyunda sürekli tekrar eden şiddet, çocuktaki şiddet eylemlerinin davranışsal provası olur.
• Bu oyunlarda şiddet ödüllendirilir: Ne kadar çok öldürürsen o kadar çok puan alırsın ve seviyeleri geçersin. Şeker kırma oyununda bile patlatma var değil mi?

Şiddet içerikli oyunlar çocuğu ileride şiddete yönlendirir mi?

Yapılan bir çok araştırmada, uzun süreli bir oyun seansından sonra çocukların normalden daha kaba, agresif ve az da olsa şiddete meyilli olduğu gözlemlenmiş. Ancak bu durum uzun sürmüyor ve şiddet içerikli oyunlar çocuğun genel karakter yapısına uymayan davranışların yerleşmesine yol açmıyor.

Ancak şiddet oyunlarının, bir önceki başlıkta bahsettiğim nedenlerden dolayı küçük çocuklara oynatılmaması çok önemli!

Orhan Toker

Bu konuda okuduğum hemen her araştırma benzer sonuçları veriyor. Yani şiddet içerikli oyunlar çocuğunuzu şiddete eğilimli, kabadayı ya da psikopat bir katil yapmaz. Asıl tehlikeyi daha önce zaten açıklamıştım.

Sonuç olarak hızla gelişen teknoloji dünyasında bilgisayar oyunları da gelişiyor ve çok daha gerçekçi deneyimler yaşatmayı amaçlıyor. Oyun üreticileri olaya ticari yönden bakıyor ve milyar dolar değerindeki bu endüstriye laf söyletmeme çabasındalar.

Anne babalar olarak sizlere bu konudaki tavsiyem şudur: Erken yaşlardan itibaren çocuğunuzun dijital eğlencesini birlikte deneyimleyin. Oynadığı oyunlar hakkında karşılıklı konuşun. Şiddet oyunlarının neden zararlı olduklarını onlara anlatın. Bu sayede çocuğunuz kendiliğinden bir dijital seçici olacaktır ve bu türden oyunları oynamayacaktır.